Hoofdrolspelers in dit traject zijn Ruud Hulsebos, PSO coördinator bij Sunrise, Jaap Zwager, Wlz-specialist binnen Sunrise en Mieke Wijnen, Projectleider Social Return bij Kersten Hulpmiddelen. Na verschillende gesprekken in 2021, die Mieke met de sales manager en de HR-manager van Sunrise heeft, gaat het balletje rollen. Sunrise is enthousiast en ziet het belang in van sociaal ondernemen. ‘We waren in die tijd al best goed bezig en socialer dan we misschien dachten’, licht Ruud toe. ‘Maar wat we deden was onvoldoende vastgelegd, en al helemaal niet in de vorm van een certificaat. Kersten wist ons te motiveren en stimuleren om voor het PSO-keurmerk te gaan. Binnen no-time hadden we PSO trede 1 in onze zak. Op dat moment ben ik in beeld gekomen. Omdat we onze ambities op sociaal vlak serieus namen, werd er een nieuwe functie gecreëerd. Want dan kan je echt meters maken. Ik kreeg de kans om PSO coördinator te worden en fulltime met sociaal ondernemen aan de slag te gaan.’
Een voortrekkersrol
‘Kersten heeft in 2019 als eerste in de branche het PSO-keurmerk behaald’, gaat Mieke verder. ‘Als vaandeldrager zien wij het als onze verantwoordelijkheid om anderen daar ook bij te betrekken. Sociaal ondernemen doe je namelijk niet alleen. Het is mooi als je vanuit een voortrekkersrol verbinding kunt leggen met andere partners. Dus na het halen van het keurmerk was het onze opdracht: met welke partners gaan we het gesprek aan? Wie hebben al gevoel bij sociaal ondernemen? Sunrise was een van die partners. Zoals Ruud zei, deden ze onbewust al best veel op dat gebied. Zo zetten ze zich in voor leerlingen vanuit de BOL-opleidingen en had Sunrise al iemand in dienst vanuit Senzer, de sociale werkvoorziening in Helmond. Het was een kroon op hun werk dat ze binnen no-time PSO-1 wisten te behalen.’
Van trede 1 naar trede 3
‘Binnen twee jaar tijd stroomden we door naar trede 3’, vervolgt Ruud. ‘En daarmee hebben we ons doel bereikt. Dat betekent niet dat het hier ophoudt. Integendeel. Want er is nog veel werk te doen. Bovendien: het keurmerk hebben is één ding, maar deze behouden is zeker zo uitdagend. En hoe houd je je mensen aan boord?’ Jaap vervult hierin een belangrijke rol. Binnen Sunrise is hij degene die sociaal ondernemen aanjaagt. Duurzaam ondernemen is in zijn functie, waarin hij verbonden is aan het depot en veel contact heeft met onder meer zorgkantoren, aan de orde van de dag. ‘PSO is ontzettend waardevol. In de hele keten, dus van indiceerder tot zorgkantoor en van fabrikant tot leverancier. Hoe gaan we met spullen om? En met mensen? Door het contact dat ik met name met de poolhouders van Kersten had, raakte ik erg onder de indruk van hun duurzame en sociale manier van werken. Voor Kersten was dat iets vanzelfsprekends. Daar konden wij nog heel wat van leren.’
Omdenken
‘Ik ben trots op de stappen die Sunrise heeft gezet’, vervolgt Jaap. Onze bijdrage op het gebied van PSO mag er zijn. En nee, dat ging – en gaat – niet altijd vanzelf. Ik heb geleerd dat als je uitlegt waarom je je als organisatie hard maakt voor PSO, er veel meer begrip ontstaat. Zowel in- als extern. Je moet je verhaal uitdragen, dat is cruciaal. Doe je dat niet, of niet goed genoeg, dan zul je veel meer weerstand ervaren. Bovendien is de depotgedachte niet altijd even makkelijk en vanzelfsprekend voor een fabrikant. Ik heb intern meer dan eens een pleidooi moeten houden voor het belang daarvan. Het vraagt om omdenken.’
Improving people’s lives
‘Improving people’s lives’ is onze slogan. We maken innovatieve hulpmiddelen waardoor mensen mee kunnen doen. Waarom zou je als bedrijf dan zeggen: jij mag niet meedoen, omdat je niet de juiste ervaring of papieren hebt? Nee, wij schuiven mensen niet zomaar aan de kant. Voor ons is dit de belangrijkste drijfveer om net als Kersten voor het PSO-keurmerk te gaan. Van nature zijn we geneigd om te praten over twee totaal verschillende doelgroepen. En dat terwijl die scheiding zo dun is. Er zit altijd overlap in de kwetsbare groep en in de groep mensen die wij als ‘normaal’ of standaard beschouwen. Voor beide groepen maken we ons hard’, aldus Jaap. ‘Natuurlijk zijn we ook een commercieel bedrijf’, vervolgt Ruud. ‘Uiteindelijk willen we verkopen en tellen de resultaten, maar we kijken breder. De ketengedachte wordt steeds belangrijker, en PSO is daar echt een onderdeel van.’
Focus op opleiden en trainen
‘Binnen Sunrise leggen we de focus op opleiden’, vervolgt Ruud. ‘Dat is een bewuste keuze, want het is dé manier om mensen aan het werk te krijgen en aan het werk te houden. Omdat je te maken hebt met een groep mensen die vaak onbekend zijn met onze wereld, en/of een afslag in hun opleiding hebben gemist door de rugzak die ze met zich meedragen, is begeleiding en training cruciaal. Doe je dat niet, dan zijn ze zo weg. Dat zou de organisatie frustreren, en sociaal is het al helemaal niet. Uiteindelijk gaat het erom hoe iemand op de vloer functioneert. En wat iemands toegevoegde waarde binnen het bedrijf is. Dus als iemand geen gekwalificeerde mbo’er is, maar uit zijn of haar hobby’s blijkt dat diegene wel technisch is aangelegd, zeggen we niet: kom maar terug als je een diploma hebt. We denken juist. “Kom met ons mee, want via praktijkervaringen krijgen we jou op niveau.” Het is als het polijsten van ruwe diamanten. Ons voordeel is dat deze mensen vaak zeer loyaal zijn. Daarnaast stimuleren we het ook dat deze groep na een zekere tijd ergens anders gaat kijken. Binnen de branche, zodat kennis en ervaring niet verloren gaat en onze concullega’s er bij baat bij hebben.’
Oordelen overboord
‘Als ik iets heb geleerd, is het wel dat elke doelgroep anders is. Vaak hebben we veel vooringenomen ideeën en denken we iemand, of een groep, te begrijpen. Maar meestal blijven die aannames niet overeind staan en zit het toch anders.’ ‘Wij hebben bijvoorbeeld een paar statushouders in dienst met een moslimachtergrond’, vervolgt Ruud. ‘Op vrijdagmiddag wilden ze een langere vrijdagmiddagpauze nemen. Het waarom was voor ons niet duidelijk. Uiteindelijk bleek dat zij voor het middaggebed naar de moskee wilden gaan. In de Nederlandse cultuur is het vrij gebruikelijk om direct te communiceren. Die directheid is voor moslims helemaal niet zo vanzelfsprekend. Uiteindelijk maak je passende afspraken met elkaar die aansluiten bij onze bedrijfscultuur én rekening houden met iemands culturele achtergrond. En soms is ‘”nee” ook gewoon een antwoord.’ Jaap: ‘Intensief bezig zijn met sociaal ondernemen heeft mij geleerd hoe belangrijk het is om ruimer te denken. Want er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden.’ ‘Daarbij moeten we het doel niet uit het oog verliezen’, vult Ruud aan. ‘Maar binnen de weg die we afleggen om dat doel te bereiken, zijn er veel verschillende mogelijkheden.’
Ruimte, begrip en flexibiliteit
‘We hebben vooral mensen in uitvoerende taken in dienst, en in de logistiek en assemblage’, vervolgt Ruud. ‘Ik heb nu bijvoorbeeld twee man in mijn team, ze hebben een cognitieve beperking, die scooters uitpakken. De meeste mensen vinden dat eentonig en fysiek zwaarder werk. Deze twee mannen doen het echter met plezier. Toch moet ik er collega’s verbazingwekkend vaak aan herinneren dat dit een win-win is. Je krijgt bijvoorbeeld weleens scheve ogen als deze jongens 10 minuten pauze houden, omdat ze zo hard hebben gewerkt dat hun werk sneller klaar is dan verwacht. Op elke lijn heb ik bovendien wel iemand met een bepaalde achtergrond staan. Zij hebben een wat langere leercurve. Personeel technisch kan dat uitdagend zijn, en het vraagt om flexibiliteit van collega’s. Ik merk wel dat de blik van onze mensen verbreedt. De impact van deze manier van werken is vooral ‘zacht’. Weten dat je hier niet zomaar aan de kant wordt geschoven doet iets met mensen. Het inspireert je om er wat van te maken.’
Een leerzaam groeiproces
Ruud: ‘Als ik terugkijk op de afgelopen twee jaar, hebben we zoveel geleerd. Stapje voor stapje zijn we beter geworden in wat we doen. Daarbij hebben we veel aan Kersten gehad. Het aanwijzen van iemand binnen je organisatie die 100% verantwoordelijk is voor PSO, maakt bovendien dat sociaal ondernemen wordt geborgd.’ Jaap: ‘Ik ben trots als ik naar de mensen kijk die al jaren in onze fabriek werken. Op een andere manier werken, kost tijd. Je mensen moeten wennen. Het is een groeiproces, waarin het draait om bewustwording dat iemand met een andere achtergrond dan jijzelf ook kan slagen. Iedereen aan boord, betekent bovendien dat je mensen meer ruimte geeft. Vaak zit hem dat in kleine dingen. Als iemand te laat komt, is onze neiging om te zeggen: “wat ben je laat!” Nu zeggen we: “wat goed dat je er bent.” Het is een positieve manier van met verschillende mensen omgaan. En je ziet dat het werkt.’
Een ander voorbeeld is dat een dierbare collega van Kersten een tijd terug overleed. Hij was de begeleider van een team collega’s die aangewezen zijn op extra aansturing en ondersteuning. Als WLZ specialist kom ik op de depotvestigingen van Kersten en dan merk je pas hoeveel impact dit heeft. Het was heftig, maar er was ook veel saamhorigheid. Vanuit Sunrise was ik blij dat ik hiervan op de hoogte werd gesteld en ik op die manier ook mijn andere collega’s kon informeren. Zo konden wij tactisch met de situatie omgaan. Sociaal ondernemen is echt iets dat je samen doet.’
Gelijkwaardige partners
Mieke: ‘Jullie zijn de eerste fabrikant in de Nederlandse hulpmiddelenbranche die de PSO trede 3 hebben behaald. Wij waren de eerste hulpmiddelenleverancier, in 2019. Nu zijn we gelijkwaardige partners. Hoe ervaren jullie dat eigenlijk?’ ‘Het mooiste vind ik dat we elkaar blijven uitdagen’, antwoordt Jaap. ‘Want het kan altijd beter. In de begintijd merkte ik vanuit mijn positie dat het intern moeilijk was om ons verhaal uit te dragen. Inmiddels merk je dat veel soepeler gaat. En dat de snelheid erin zit. Daar word ik heel vrolijk van.’ ‘We blijven elkaar uitdagen om nog meer impact te maken’, vervolgt Mieke. ‘Zo zijn we achter de schermen bezig met sociale inkoop. Het verhoogt onder meer onze eigen indirect sociale bijdragen omdat we als Kersten inkopen bij een organisatie die ook een PSO-keurmerk heeft. Verder stimuleren we Sunrise om hun afvalstroom kleiner te maken, door ijzeren onderdelen van rolstoelen die zijn afgeschreven te hergebruiken. En er zijn nog genoeg manieren om de innovatieve samenwerking verder uit te breiden. Klaar zijn we eigenlijk nooit.’
Kruisbestuiving
In het partnership van Kersten Hulpmiddelen en Sunrise draait het om leren van elkaar, over en weer. Jaap geeft aan dat Kersten de boel vaak in beweging zet en hen op een positieve manier druk oplegt. ‘Ja, ze zijn zeker voorloper.’ Ook Mieke zegt hoe belangrijk het is om elkaar te versterken en samen de sociale footprint te vergroten. ‘Duurzaamheid organiseer je samen. Zo hebben Ruud en ik vaak contact. We raken niet uitgepraat en leren van elkaar. Kruisbestuiving is aan de orde van de dag. Door Ruud leer ik anders kijken. Zo is hij bijvoorbeeld erg van de data. Hierdoor ben ik ook veel meer met data gaan werken. We zijn elkaars klankbord en wisselen kennis uit. Dat is heel prettig.’
Impact in de keten
Volgens Jaap valt of staat sociaal ondernemen met een andere manier van denken. ‘Het PSO-certificaat an sich is niet eens zo belangrijk. Het gaat uiteindelijk om ons eindproduct, en om de positieve impact die wij in de keten maken. Er ontstaat steeds meer begrip en waardering voor deze manier van ondernemen. Dat zie ik binnen Sunrise, maar ook buiten ons bedrijf.’ Ruud knikt bevestigend. ‘In de omgeving zie je steeds meer bedrijven die anders kijken. Vérder kijken. Daartegenover staan de, laat ik zeggen klassiek geschoolde bedrijven. Grappig is dat het tekort op de arbeidsmarkt bij bedrijven met een sociale signatuur veel minder speelt. Bronnen aanboren die door veel bedrijven vergeten worden, zoals het aannemen van Vso/Pro jongeren of allochtone vrouwen, loont. Zij zijn met vlag en wimpel geslaagd in het werk dat zij bij ons doen. Zo houden we bij Sunrise de personeelsproblemen beheersbaar. Bovendien voelen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dankzij onze bevlogenheid en passie en partnerships als die met Kersten, kunnen we gezamenlijk steeds meer impact in de keten maken.’
