Social return heeft vele gezichten. Een andere manier om mensen deel te laten nemen aan onze samenleving is door arbeidsmatige dagbesteding. Je verricht dan geen betaald werk, maar krijgt wel de kans om onderdeel van de werkende maatschappij te zijn en een waardevol steentje bij te dragen. Herman is voor ons een heel mooi voorbeeld. Minstens zo trots zijn we op Jenne: Hermans begeleider die hem 15 jaar onder zijn hoede heeft genomen. Een persoonlijk gesprek over Hermans ervaringen, samen met zijn trotse ouders en Jenne.
‘Jaren geleden heeft Herman een zwaar ongeluk gehad,’ vertelt zijn moeder. ‘Hij heeft negen weken in coma gelegen. Met heel veel revalidatie is hij daar gelukkig uit gekomen. Na het revalidatietraject zocht Herman naar een goede dagbesteding, want achter de tv zitten doet niemand goed. Mijn dochter kwam toen Hulpmiddelencentrum Veendam op het spoor. Uiteindelijk hebben we contact opgenomen met hun vestiging in Burgum, dat was voor ons dichterbij. Ze hadden nog nooit nagedacht over samenwerken met mensen met een beperking, maar Jenne durfde het aan en zei: ‘Ik neem hem mee, dan gaan we kijken hoe zich dat ontwikkeld.’ Dat was het begin van een samenwerking die maar liefst 15 jaar heeft geduurd. Na het faillissement van het Hulpmiddelencentrum, voordat Kersten hen overnam, heeft Herman nog een paar maanden thuis gezeten. Dan merk je weer hoe ontzettend belangrijk het is om zinvol bezig te kunnen zijn. Vanuit Burgum is hij uiteindelijk met Jenne gaan rijden voor de vestiging Leeuwarden.’
De samenwerking tussen Herman en Jenne
Jenne heeft Herman de afgelopen jaren dag in dag uit meegenomen in zijn bus. Herman was zijn bijrijder en samen leverden ze hulpmiddelen bij mensen thuis af – en haalden deze na gebruik weer op. ‘In het begin was het aftasten,’ vertelt Jenne. ‘Hoe is hij, klikt het? En gelukkig, het klikte. Herman heeft mij altijd ontzettend geholpen. Zelf heb ik rugklachten; Herman is fysiek wat sterker dan ik.’ Jenne grapt: ‘Dus dan ging ik met klant praten en Herman maar sjouwen. Ik heb me als begeleider altijd verantwoordelijk gevoeld. Zijn ouders vertrouwen hem aan mij toe. Een hooglaagbed mag niet van de trap vallen, maar Herman ook niet. Omdat Hermans oogzenuw is beschadigd heeft hij nog maar 50% zicht. Vooral diepte zien is een probleem, dus trappen en afstappen moeten we extra goed opletten. Soms hadden we ook een spoedje. Dat betekent dat Herman ook een spoedje had. Mijn dag eindigde pas als de route klaar was. De klant die dat ene hulpmiddel nodig heeft, daar doe je het immers voor. Tegelijkertijd wilde ik ervoor waken dat de dagen voor Herman niet te lang werden.’ Herman: ‘Maar met z’n tweeën een spoedje doen, gaat veel sneller dan als je alleen bent.’ Jenne, lachend: ‘Dat is zeker zo. In al die jaren heeft Herman zich trouwens nog nooit verslapen. Elke keer als ik hem thuis ophaalde stond hij er, klaar voor weer een nieuwe dag.’
Avonturen in en buiten de bus
‘We hebben heel wat meegemaakt samen,’ zegt Herman. Jenne: ‘Ja, daar kunnen we wel een boek over schrijven. Zo hadden we een keer autopech bij de Duitse grens. Het was onze allerlaatste klant van die dag, het was een uur of 6. De laadklep ging niet meer dicht en met een open klep kun je niet rijden. Uiteindelijk waren we om 10 uur thuis. Dat was een lange dag.’ ‘Oh, en weet je nog die ene keer dat ik verdwaald was in dat verzorgingstehuis? We waren bezig bij een klant en ik moest een schroevendraaier uit de bus halen. Ik was vergeten op welke etage ik moest zijn en kwam per ongeluk op de gesloten afdeling terecht. Daar kwam ik dus niet meer weg. Of nou ja, uiteindelijk wel. Ik heb Jenne gebeld en die heeft ervoor gezorgd dat de juiste lift naar de afdeling kwam waar ik zat, zodat ik weer ‘vrij’ was.’ Hermans moeder: ‘En weet je nog die ene keer met je kersttrui? Het was rond kersttijd en je had die dag een mooie kersttrui aangetrokken. Je kwam bij een collega aan die precies naar zo’n trui op zoek was.’ Lachend: ‘Herman had nog een werktrui in de bus liggen en besloot zijn kersttrui aan zijn collega te verkopen.’
Uitdagende situaties
Jenne: ‘In dit werk heb je soms ook te maken met lastige situaties. Daarom is het belangrijk dat je als chauffeur en bijrijder goed op elkaar bent ingespeeld. Voordat je het huis van iemand anders binnenstapt, wil je weten wat er zich achter de voordeur heeft afgespeeld. Bij een overlijdensgeval is het zaak om geruisloos een bed uit de kamer te halen en geruisloos weer naar buiten te gaan. Ik herinner me een keer een geval in Urk. Een klant wilde met spoed een hooglaagbed kwijt in verband met overlijden. We wisten totdat we daar aankwamen niet dat het om een kind van een jaar of 5 ging. Dat was heftig. Daarom is de informatie rondom de reden van bezorging of het ophalen ook zo belangrijk, dan heb je het er van tevoren met elkaar over. Stel je voor dat je in een situatie als deze een opmerking als ‘Zo, dan heeft u weer ruimte in huis’ maakt. Dat zou heel pijnlijk zijn.’
Van buiten naar binnen
Omdat Jenne sinds dit jaar uit dienst is, werkt Herman nu op de vestiging zelf. Daar pakt hij onder begeleiding van zijn collega’s Sander en Danny medische hulpmiddelen of onderdelen ervan in. Ook maakt hij afleverpakketten voor de klanten in orde. Als de beste weet Herman welke folders en brieven hiervan onderdeel zijn. Hij is erg precies en nauwkeurig van aard. Daardoor is hij ook binnenskamers een waardevolle ondersteuning. ‘Al was de overgang van buiten naar binnen de eerste weken wel heel erg wennen,’ vertelt hij. ‘Je bent vrijer als je op de weg zit en je doet buiten andere indrukken op. Het is anders om tussen vier muren te werken. Fijn dat deze oplossing er nu is, maar ik mis het ook, het werken met Jenne.’
Buiten werktijd
‘Als ik niet bij Kersten werk doe ik een poging tot uitslapen en kom ik bij van wat ik die dag daarvoor heb meegemaakt. Ik ben fan van technisch Lego. Soms mist er nog een stukje. Gelukkig kun je die nu los online bestellen.’ Lachend: Mijn moeder mag in de hoek waar ik bouw ook niet stofzuigen. Het bouwen van Mammoet vrachtwagens vind ik ook leuk. En ik knap skelters op, die ik doorverkoop. Mijn vader zit op Marktplaats.’ ‘Die skelters gaan als nieuw de deur uit,’ zegt Hermans vader trots. ‘Nieuwe ketting, schilderen… Herman draait er zijn hand niet voor om. En gelukkig hebben we een grote garage, waar genoeg plek is om ze tijdelijk te stallen.’
Het belang van dagbesteding
‘Een vast ritme, maar ook samenwerken met mensen die geen beperking hebben is voor Herman essentieel. Niet alleen voor Herman zelf; ook voor de werking van zijn hersenen. De hersenen goed geactiveerd houden is voor zijn gezondheid heel belangrijk,’ aldus Hermans moeder. Zijn vader vult aan: ‘Na letsel is stilstand funest. Als er geen ontwikkeling en stimulering is gaat de hele boel achteruit. Dagbesteding is voor Herman het allerbelangrijkste.’
Kersten is dankbaar en trots om voor Herman van betekenis te kunnen zijn, en de rol van verbinder met de maatschappij te mogen vervullen. Een begeleider als Jenne is in een social return samenwerking als deze goud waard.